Gümüşkesen ’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğuna dair elde kesin belgeler bulunmamaktadır.Gümüşkent tarihini tüm Kapadokya tarihli ile birlikte değerlendirdiğimizde şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır; Bölgede yapılan tarihi kalıntılara bakılarak yapılan incelemeler ve elde edilen tespitlere göre Gümüşkesen de içerisinde bulunduğu Kapadokya bölgesinde ilk oturan kavim Hititler olup, kesin tarih bilinmemektedir. Hititlilerden sonra Frigyalılar Kapadokyaya saldırarak bölgeyi egemenlikleri, altına almışlardır. M.Ö. 9 yüzyıl ortalarında kurulmuş olan Yabal krallığı bu egemenliğe son vererek Gümüşkesen dahil Kapadokyayı hakimiyetleri altına almıştır.M.Ö. 620 yılında Lidyalılar bölgede bulunan diğer devletlerin egemenliklerine son vermişler, M.Ö.546da Persler(İranlılar) bölgeye hakim olmuşlardır. M.Ö. 360 yıllarında Makedonya kralı Büyük İskender Perslerin egemenliklerine son vererek Kapadokya bölgesinin tamamını egemenliği altına almıştır. M.Ö.225-118 yıllarında Roma İmparatorluğu Makedonya Krallığını yenmiş, bütün Anadoluya hakim olmuştur. İmparatorluğun ikiye ayrılmasından sonra Kapadokya Bölgesi Bizanslıların(Doğu Roma İmparatorluğu) egemenliği altına girmiştir. M.S. I ve II. Yüzyıllarda Filistinden kaçan ilk hıristiyanlar Batı Roma İmparatorluğunun zulmünden saklanmak amacıyla Kapadokyaya gelmişlerdir.Filistinliler yapısal olarak oymaya ve iskan edilmeye uygun olan kayalara kiliseler, evler yapmışlardır. Şimdilerde UÇURUM olarak bilinen Gümüşkesen Yer altı şehrinin o dönemde yapıldığı sanılmaktadır. Yerleşik hayata geçildikten sonra çoğalan topluluklar ahşaptan, kerpiçten barınaklar yapmışlar ve su kaynaklarına yakın yerleri tercih etmişlerdir. 1071 yılındaki Malazgirt Zaferinden sonra Kapadokya Selçuklu Türklerinin hakimiyeti altına girmiştir. 1972 yılında Kasaba statüsüne kavuşan Gümüşkesen' in eski ismi Salanda’dır.